विश्वकै प्रतिष्ठित प्राज्ञिक र अनुसन्धान मूल्याङ्कन गर्ने प्लेटफर्म ‘स्कलर जीपीएस’ (ScholarGPS) ले सार्वजनिक गरेको पछिल्लो वरीयतामा नेपाली चिकित्सक डा. विशाल ज्ञवाली ‘ग्लोबल अन्कोलोजी’ (Global Oncology) को विधामा विश्वभरबाट पहिलो नम्बरमा पर्न सफल भएका छन्।
क्यान्सरको क्षेत्रमा अनुसन्धान र अध्यापनमा सक्रिय डा. ज्ञवालीले यो ऐतिहासिक सफलता हासिल गर्दै नेपालको नाम अन्तर्राष्ट्रिय चिकित्सा जगत्मा उच्च पारेका छन्।
कसरी गरिन्छ वरीयता निर्धारण?
‘स्कलर जीपीएस’ आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (AI) मा आधारित एक विशाल र प्रतिष्ठित प्लेटफर्म हो, जसले विश्वभरका करिब ३ करोडभन्दा बढी विशेषज्ञ, अनुसन्धानकर्ता र शैक्षिक संस्थाहरूको तथ्याङ्क विश्लेषण गर्दछ।
यसले अनुसन्धानकर्ताहरूको शोधपत्रको संख्या (Publications), उनीहरूको कामको प्रभाव (Impact) र उद्धरण (Citations) जस्ता कडा मापदण्डहरूका आधारमा वरीयता तय गर्दछ। डा. ज्ञवालीले ‘ग्लोबल अन्कोलोजी’ मा गरेका योगदानहरूका कारण उनलाई विश्वकै सर्वोत्कृष्ट विज्ञको रूपमा सूचीकृत गरिएको हो।
के हो ‘ग्लोबल अन्कोलोजी’ र डा. ज्ञवालीको योगदान?
डा. ज्ञवालीको अनुसन्धानको मुख्य क्षेत्र ‘ग्लोबल अन्कोलोजी’ ले धनी र गरिब राष्ट्रहरूबीच क्यान्सर उपचारमा रहेको गहिरो खाडललाई कम गर्ने लक्ष्य राख्दछ।
विकसित मुलुक (HICs) मा उपलब्ध अत्याधुनिक उपचार र प्रविधि न्यून आय भएका मुलुक (LMICs) का सामान्य नागरिकको पहुँचमा कसरी पुर्याउन सकिन्छ भन्नेमा उनको टोली केन्द्रित छ।
विशेषगरी विकासोन्मुख देशहरूमा क्यान्सरको उपचार अत्यन्त महँगो हुनु र मृत्युदर उच्च हुनु ठुलो चुनौतीको रूपमा रहेको छ।
डा. ज्ञवालीले क्यान्सरको रोकथाम, निदान र उपचारमा समान पहुँच पुर्याउन, स्वास्थ्यकर्मीहरूको क्षमता अभिवृद्धि गर्न र कम खर्चिलो तर प्रभावकारी उपचार पद्धति विकास गर्न महत्त्वपूर्ण अनुसन्धानहरू गर्दै आएका छन्। उनको यो कामबाट नेपालजस्ता स्रोत-सीमित देशहरूले प्रत्यक्ष लाभ पाइरहेका छन्।
शैक्षिक पृष्ठभूमि: नेपालकै जगमा उभिएर विश्व जित्ने प्रतिभा
डा. विशाल ज्ञवालीको सफलताको एउटा रोचक र प्रेरणादायी पाटो उनको शैक्षिक यात्रा हो। उनले आफ्नो प्रारम्भिक र उच्च शिक्षा नेपालकै सरकारी र निजी शैक्षिक संस्थाबाट पूरा गरेका हुन्।
काठमाडौँ बाहिर बुटवलबाट विद्यालय शिक्षा (SLC) मा उत्कृष्ट अंक ल्याई उत्तीर्ण भएका उनी त्रिभुवन विश्वविद्यालयको चिकित्सा शास्त्र अध्ययन संस्थान (IOM) का उत्पादन हुन्।
“नेपालमा पढेर के हुन्छ र?” भन्ने प्रश्न गर्नेहरूका लागि डा. ज्ञवाली एक जीवित उदाहरण बनेका छन्। उनले प्राप्त गरेको यो सफलताले नेपाली शिक्षा पद्धति र यहाँका गुरुहरूको सक्षमतालाई समेत विश्वस्तरमा प्रमाणित गरिदिएको छ।
अन्तर्राष्ट्रिय छवि र सम्मान
हाल क्यानडाको प्रतिष्ठित क्वीन्स युनिभर्सिटीमा प्राध्यापकका रूपमा कार्यरत डा. ज्ञवाली विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (WHO) लगायत युरोप र अमेरिकाका विभिन्न क्यान्सरसम्बन्धी संस्थाहरूमा सल्लाहकार र विज्ञको रूपमा आबद्ध छन्।
उनले क्यान्सर विधाको विश्वकै सर्वोच्च सम्मान मानिने ‘अमेरिकन सोसाइटी अफ क्लिनिकल अन्कोलोजी’ को फेलो (FASCO) उपाधि समेत प्राप्त गरिसकेका छन्। यो उपाधि पाउने उनी सम्भवतः पहिलो नेपाली हुन्।
विश्वका लागि नेपाली गौरव
प्रतिभा र प्रविधिको कुनै भौगोलिक सीमा हुँदैन भन्ने कुरालाई डा. ज्ञवालीले चरितार्थ गरेका छन्। उनी नेपालमा मात्र बसेको भए सीमित बिरामीको उपचारमा मात्र संलग्न हुन्थे होलान्, तर क्यानडाजस्तो साधनस्रोत सम्पन्न मुलुकमा रहेर उनले गरेको अनुसन्धानले आज विश्वभरका करोडौँ विपन्न क्यान्सर रोगीहरूको जीवनमा आशाको सञ्चार गरेको छ।
